W najbliższym czasie w Polsce, podobnie jak w całym cywilizowanym świecie, systematycznie zwiększać się będzie liczba i udział w życiu społecznym osób starszych. Do 2025 roku 28% ludności Polski będzie liczyć 60 lat i więcej. Za ok. 20 lat będą oni stanowić już 1/3 populacji. Aby wspomóc naturalny proces zastępowalności pokoleń, należy już dziś poważnie zająć się wsparciem populacji osób przygotowujących się do wejścia w 7 dekadę życia. Oprócz utrzymania samodzielności, sprawności i niezależności, ważnym elementem każdego mądrego programu wsparcia seniorów powinno być uwzględnienie ich potrzeb: np. społeczna potrzeba aktywności i kontaktu z innymi ludźmi, potrzeba realizacji swoich pomysłów, rozwijanie pasji i zainteresowań w realnej rzeczywistości. Senior spełniony w zakresie swoich potrzeb jest osobą świadomie kształtującą poczucie trwałości rodziny, która obdarza wnuków zainteresowaniem i akceptacją. Senior zdrowy i aktywny to człowiek zaangażowany w życie rodziny, miejsca, w którym mieszka i państwa, którego jest obywatelem.
W związku z powyższym, program DYNAMICZNI SENIORZY Z ENERGIĄ jest optymalnym rozwiązaniem wsparcia aktywności Polaków po 50. roku życia. Po pierwsze, odpowiada potrzebom tej grupy społecznej, a realizacja w miejscu zamieszkania czyni ten program dostępnym dla każdego. Środowisko lokalne seniora to bezpieczny, znany teren, o czym wiedzą wszyscy samorządowcy gmin włączonych do programu. Dlatego też wyjście wójtów i rad gmin naprzeciw tym potrzebom, jest działaniem ze wszech miar godnym naśladowania. Po drugie, projekt obejmuje program aktywności fizycznej o charakterze rekreacyjnym, adresowany wprost do odbiorcy powyżej 50. roku życia, uwzględniający jego możliwości z jednej, a potrzeby z drugiej strony. Dlatego też, w ramach projektu zrealizowane zostaną następujące bloki ćwiczeń:
Testowanie sprawności fizycznej uczestników zajęć, gdzie uzyskują oni informację dotyczącą swojego poziomu sprawności fizycznej, co powinno stać się to punktem wyjścia do mobilizacji sił i środków, aby skorygować ten stan. Efekty treningu określone przyrostem poszczególnych elementów sprawności fizycznej są, z jednej strony obiektywnym kryterium oceny jego skuteczności, z drugiej zaś- gwarantem profesjonalizmu w planowaniu i realizacji zadanych obciążeń. Odniesienie wyników uzyskanych przez każdego indywidualnie do perspektywy: „ja wczoraj- ja dziś- ja jutro”, może pomóc w samodzielnej kontynuacji treningu po zakończeniu cyklu.
Gimnastyka funkcjonalna– nazwa ma odzwierciedlać charakter ćwiczeń zapewniających zachowanie sprawności funkcjonalnej na długie lata życia, stąd też ćwiczenia mogą naśladować ruchy powszechnie wykonywane przez każdego człowieka w ramach tzw. samoobsługi np. ubieranie spodni, schylanie się do zawiązania butów itp.
Nordic walking z ćwiczeniami wzmacniającymi mięśnie posturalne- osoby w wieku senioralnym powszechnie akceptują tę nowoczesną formę ruchu, jako prostą, bo opartą o naturalną lokomocję, dostępną i tanią.
Gimnastyka sensomotoryczna: profilaktyka upadków- nazwa tego rodzaju ćwiczeń wskazuje na współdziałanie układu nerwowego z systemem receptorów, z aparatem ruchu, co jednoznacznie kojarzy się z ćwiczeniami o charakterze koordynacyjnym, mającymi za zadanie zapobiegać upadkom
Ćwiczenia usprawniające przy muzyce- biją rekordy popularności wśród seniorów. Charakter tych ćwiczeń mocno akcentuje elementy sprawności koordynacyjnej (równowaga ciała, rytmizacja ruchów, orientacja przestrzenna, antycypacja), zaś długość ich trwania i rodzaj obciążeń wskazuje na kształtowanie sprawności kondycyjnej (wytrzymałość, siła).
Podsumowując, warto przytoczyć zdanie prof. Józefa Drabika „Nieprawdą jest, że nie ćwiczę, bo jestem stary, ale jestem stary- bo nie ćwiczę!” a niedołężny, stary człowiek wymaga opieki, często zinstytucjonalizowanej, która kosztuje… Amerykanie jeszcze w XX wieku odkryli pewną prawidłowość, wprost do zastosowania nie tylko w ramach projektu DYNAMICZNI SENIORZY Z ENERGIĄ ale także systemowo, na obszarze całej Polski 1$ zainwestowany w profilaktykę (AF)=3,20$ oszczędności, które przeznaczono by na opiekę (CDC) Centrum zapobiegania i zwalczania chorób w Atlancie za: Osiński 2003). Jeśli zatem inne argumenty zawiodą może warto odwołać się do siły pieniądza?
Opracowanie: prof. nadzw. dr hab. Katarzyna Prusik
